Pytany, czemu zawdzięcza udane życie, zawsze podkreśla rolę rodzinnego domu i Wileńszczyzny. – Na początku zawsze jest ojciec i matka, dziadkowie, dom rodzinny. Tam zaczyna się udane życie. Uczono nas porządku, dobroci, szacunku dla drugiego człowieka, patriotyzmu. Wymagano od nas dużo – opowiada kard. Henryk Gulbinowicz.

Ocalony przez Boga

Dostojny Jubilat urodził się 17 października 1923 r. na Wileńszczyźnie. W 1944 r. rozpoczął studia w Metropolitalnym Wyższym Seminarium Duchownym w Wilnie, przeniesionym w 1945 r. do Białegostoku, gdzie w czerwcu 1950 r. otrzymał święcenia kapłańskie. W latach 1951-55 kontynuował naukę na Wydziale Teologii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Zakończył ją doktoratem z teologii moralnej i etyki. Gdy po latach dziękował u stóp Jasnogórskiej Madonny za 70. rocznicę wstąpienia do Wyższego Seminarium Duchownego w Wilnie, mówił, że w dniu wstąpienia do seminarium został ocalony przez Boga od bezsensownej walki w II wojnie światowej i śmierci. – Kiedy abp Romuald Jałbrzykowski, metropolita wileński, wrócił z obozu niemieckiego, stwierdził, że bardzo wielu księży zostało wywiezionych na Sybir albo zginęło, dlatego też postanowił otworzyć seminarium. W każdej parafii był odczytany krótki komunikat, w którym arcybiskup zachęcał, by młodzież wstępowała do seminarium. Ja nie miałem takiego zamiaru, jednak ksiądz proboszcz powiedział moim rodzicom: „Niech on wstąpi do seminarium, to ustrzeże się od mobilizacji pod Berlin, a czy będzie księdzem, czy nie będzie, to czas pokaże”. I rzeczywiście rodzice wpłynęli na mnie, i 15 września 1944 r. przyszedłem do rektora, który nazywał się Jan Uszyło. Przyjął mnie i powiedział, że trzeba ze sobą przynieść bieliznę pościelową i rzeczy osobiste, bo wszystko w seminarium zostało rozkradzione. To zapamiętałem. Było nas wszystkich wtedy 60 alumnów – 45 Polaków, a 15 narodowości litewskiej – wspomina kard. Gulbinowicz.

Cierpliwość i miłość

12 stycznia 1970 r. papież Paweł VI mianował ks. Henryka Gulbinowicza administratorem apostolskim części archidiecezji wileńskiej w granicach Polski z siedzibą w Białymstoku, zaś 8 lutego 1970 r. otrzymał on święcenia biskupie i odbył ingres do katedry Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Białymstoku. Konsekracji dokonał Prymas Tysiąclecia kard. Stefan Wyszyński, któremu towarzyszyli bp Józef Drzazga, administrator apostolski diecezji warmińskiej, i bp Kazimierz Majdański, biskup pomocniczy diecezji włocławskiej. Jako swoje zawołanie bp Henryk Gulbinowicz przyjął słowa: „Patientia et caritas” – Cierpliwość i miłość. Już w styczniu 1976 r. mianowany został arcybiskupem metropolitą wrocławskim po zmarłym kard. Bolesławie Kominku – ingres do katedry św. Jana Chrzciciela we Wrocławiu odbył się 2 lutego 1976 r. Przez 28 lat z odwagą i miłością kierował archidiecezją wrocławską. Władze komunistyczne, zgadzając się na to, by kard. Gulbinowicz został mianowany ordynariuszem wrocławskim, zapewne przypuszczały, że będzie on łatwym przeciwnikiem. Rzeczywistość pokazała co innego – ówczesny metropolita bardzo mocno wspierał działalność podziemia i okazał się niezwykle odważnym graczem. Nie przeszkodziły mu w tej działalności próby zastraszenia go przez władze – nieznani sprawcy spalili jego samochód, w kurii założono podsłuch, a wokół jego osoby kręciło się 40 tajnych współpracowników bezpieki. Założył w stolicy Dolnego Śląska Arcybiskupi Komitet Charytatywny z zadaniem opieki nad internowanymi, więźniami i biednymi, chronił działaczy rodzącej się Solidarności. W budynkach archidiecezji zdeponowano legendarne 80 mln zł ze składek członków dolnośląskiej Solidarności, które związkowcy wypłacili przed 13 grudnia 1981 r. z banku.

Troska o Kościół

Kard. Henryk Gulbinowicz był i jest przede wszystkim pasterzem w znaczeniu duchowym, kapłanem, który z wielką troską podchodził do rozwijających się parafii i placówek duszpasterskich. Podczas swojej posługi poświęcił kilkadziesiąt kościołów, przygotował powstanie nowych diecezji i wykreował wielu obecnych biskupów. Przeprowadził w stolicy Dolnego Śląska synod archidiecezjalny w latach 1985-91 oraz Kongres Pracy w 1991 r. Dwukrotnie podejmował we Wrocławiu papieża Jana Pawła II w trakcie jego podróży apostolskich do Polski: w 1983 oraz w 1997 r., na zakończenie 46. Międzynarodowego Kongresu Eucharystycznego – to on w 1993 r. w liście do Ojca Świętego zaproponował Wrocław jako miasto zdolne zorganizować Światowy Kongres Eucharystyczny i Jan Paweł II przyjął tę argumentację. Na przełomie lat 1989 i 1990 był gospodarzem i patronem Europejskiego Spotkania Młodych we Wrocławiu. Pracował w watykańskich kongregacjach: ds. Duchowieństwa, ds. Kościołów Wschodnich i ds. Ewangelizacji Narodów, brał aktywny udział w pracach Episkopatu Polski.

Order Orła Białego

Za zasługi dla kraju i regionu, a przede wszystkim za niezłomną postawę w walce o wolną Polskę i wspieranie środowisk solidarnościowych kard. Henryk Gulbinowicz otrzymał Order Orła Białego – najwyższe państwowe odznaczenie. Odebrał go z rąk prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego. Do Wrocławia Prezydent przyjechał osobiście. – Orzeł Biały dotarł na Dolny Śląsk za późno. To się powinno stać o wiele wcześniej, ale za to jestem przekonany, że trafił w godne ręce – mówił podczas wręczenia orderu Lech Kaczyński. Kard. Gulbinowicz, odbierając odznaczenie, nie krył wzruszenia i podkreślał: – Jako metropolita zawsze dążyłem do tego, by Wrocław był miejscem pojednania, by łączył tradycję, którą przynieśli przesiedleńcy ze Wschodu, i nowoczesność. Myślę, że efekt jest widoczny i nasze miasto jest dziś symbolem odrodzonej Polski. A za Orła Białego – Bóg zapłać! Przyjmuję to odznaczenie w pokorze i w imieniu całego Dolnego Śląska, szczególnie Wrocławia. Oni są tego warci!

Nie sposób dotknąć w jednym tekście wszystkich wątków życia Dostojnego Jubilata. Każdy, kto przez lata miał okazję spotkać się z Nim, wspomnienia tych chwil nosi w sercu, bowiem dobro i życzliwość pozostają na długo. Plurimos annos!, Eminencjo.

* * *

Uroczystości jubileuszowe kard. Henryka Gulbinowicza

20 czerwca br. o godz. 11.00 w katedrze wrocławskiej zostanie odprawiona uroczysta Msza św. pod przewodnictwem nuncjusza apostolskiego w Polsce abp. Celestino Migliorego w intencji kard. Henryka Gulbinowicza z okazji 65. rocznicy jego święceń kapłańskich, 45. rocznicy sakry biskupiej i 30. rocznicy nominacji kardynalskiej.

Niech wszyscy czują się zaproszeni do udziału w uroczystościach jubileuszowych Księdza Kardynała.