Podwyżki, z którymi musimy się mierzyć, to w ostatnim czasie jeden z ulubionych tematów opozycji. Według opozycyjnych ekspertów, winę za rosnące ceny ponosi gabinet Morawieckiego, który „niefrasobliwie” zaczął „dodrukowywać” pieniądze, by mieć z czego pokryć koszty programów osłonowych związanych z kryzysem wywołanym przez pandemię COVID-19.

Skąd ta inflacja?

Choć ubiegłoroczne decyzje rządu dotyczące tarcz antykryzysowej i finansowej czy Rady Polityki Pieniężnej o obniżeniu stóp procentowych nie pozostają bez wpływu na obecną sytuację, to nie one są głównym źródłem problemu inflacyjnego. Być może, gdyby nie tamte pakiety, dziś inflacja byłaby nieco niższa, ale dodatkowo zmagalibyśmy się z postępującym kryzysem, recesją i lawinowo rosnącym bezrobociem. W warunkach, w których znalazła się światowa ekonomia, tej inflacji po prostu nie dało się uniknąć, a skutki społeczne kryzysu, w jakim znalazłaby się Polska bez tamtych tarcz, mogłyby być opłakane.

Większość ekspertów jest zgodna, że główną przyczyną obecnego kryzysu inflacyjnego w Europie są fatalne decyzje Unii Europejskiej dotyczące rozwiązań klimatycznych, rosyjska spekulacja dostawami gazu, która wywindowała jego ceny na niespotykane dotąd poziomy, i kryzys, w którym znalazły się Stany Zjednoczone (również dotknięte potężną falą inflacyjną). Z podobnymi, a nawet większymi problemami zmagają się także Niemcy, Francja, kraje Beneluksu, Włochy czy Hiszpania, gdzie obok inflacji utrudnieniem są bezrobocie i spadek produkcji przemysłowej – czyli to, czego udało się uniknąć w Polsce dzięki decyzjom Mateusza Morawieckiego i Adama Glapińskiego.

Tarcza antyinflacyjna

Rząd i tym razem postanowił wyjść naprzeciw problemom Polaków i złagodzić skutki kryzysu. Stąd decyzja o uruchomieniu tarczy antyinflacyjnej. W pierwszej odsłonie programu były to czasowe obniżki: VAT na energię elektryczną z 23% do 5%, VAT na gaz ziemny z 23% do 8%, VAT na tzw. ciepło systemowe z 23% do 8%, akcyzy na paliwa silnikowe i energię elektryczną, oraz zwolnienie z akcyzy energii elektrycznej dla gospodarstw domowych. Jednym słowem – rząd świadomie zdecydował o zmniejszeniu wpływów budżetowych, by więcej pieniędzy zostało w portfelach Polaków. Efekty działań podjętych jeszcze w ubiegłym roku już widać, bo ceny paliw spadły, a podwyżki cen prądu czy gazu nie były tak dotkliwe, jak mogłyby być. Zdaniem ekonomistów, Rządowa Tarcza Antyinflacyjna 1.0. ograniczyła inflację o 1-1,5 pkt. proc. Eksperci spodziewają się, że druga odsłona programu, która weszła w życie 1 lutego, będzie mieć podobny efekt. Najważniejszym założeniem zmian obowiązujących od 1 lutego do 31 lipca są zerowe stawki VAT na żywność, gaz ziemny oraz nawozy i inne wybrane środki wykorzystywane w produkcji rolniczej. Premier Morawiecki zapewnia, że w skali całej Europy jest to jeden z najbardziej rozbudowanych programów walki z inflacją.

Z tarczą czy na tarczy?

Nie oszukujmy się, wprowadzenie tarczy antyinflacyjnej nie oznacza, że ceny nagle zaczną spadać, przede wszystkim chodzi o to, żeby przestały rosnąć. Na jakiś czas uda się zatrzymać wzrosty i jednocześnie nie spowolnić znacznie gospodarki. Rząd zdecydował się ponieść koszty, by przeczekać globalny kryzys, licząc na to, że za kilka miesięcy sytuacja zacznie wracać do normy. Mimo to trudno w obecnych czasach przewidzieć, co jeszcze się może wydarzyć.